Koolstofboekhouding: wat is het en waarom is het belangrijk?

Met de recente publicatie van ISO 14083:2023 wordt koolstofboekhouding een nieuwe term in het zakelijke lexicon. Spelers in de bevoorradingsketen, transport en logistiek zullen het volledige vertrouwen in hun etiketteringssystemen nodig hebben als onderdeel van hun oplossing.

Wat is koolstofboekhouding?

Denk aan CO2-boekhouding op dezelfde manier als een financiële boekhouding: de nauwkeurige, verifieerbare registratie van elke transactie in elk facet van een bedrijf, waarbij de bronnen van winst en verlies duidelijk worden gelabeld in een algemeen begrepen en geaccepteerd formaat. Het gaat hier niet over geld, maar over CO2-uitstoot.

Je verslag van ‘winst’ en ‘verlies’ (uitstoot) onthult hoe duurzaam je bedrijf werkelijk is - voor klanten, leveranciers, consumenten, regelgevende instanties en interne accountants die de resultaten nauwlettend opvolgen. Dit benadrukt nogmaals het belang van correcte, betrouwbare en leesbare etiketten op zendingen, pallets en pakketten. Verloren kilometers door slecht gelabelde zendingen zullen een invloed hebben op je bedrijfsresultaten.

Klanten, leveranciers en consumenten willen steeds meer weten over de CO2-uitstoot, welke delen van de toeleveringsketen verantwoordelijk zijn en welke stappen een organisatie neemt om de uitstoot te verminderen (en niet een significante verandering te compenseren). CO2-boekhouding is dus belangrijk en niet enkel voor je stakeholders. Ook internationale en lokale regelgeving wordt vastgelegd.

De EU Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD, eind 2022 geïntroduceerd) vereist dat grote bedrijven (met onder andere meer dan 250 werknemers of een omzet van meer dan € 40 mil-joen per jaar) vroegtijdig beginnen met het publiceren van cijfers van 2024 (vanaf begin 2025). Tegelijkertijd nemen gemeenschappelijke normen een concrete vorm aan op het gebied van de kwantificering en rapportage van broeikasgassen afkomstig van activiteiten in de transportketen. ISO 14083:2023 stelt een raamwerk vast voor toekomstige richtlijnen voor supply chain-organisaties.

Koolstofboekhouding om klimaatdoelen te bereiken

Als bedrijven niet beginnen met het onderzoeken hoe ze hun CO2-uitstoot kunnen beheersen en vervolgens verminderen, zullen in de tweede helft van dit decennium een inhaalslag moeten maken. Het is niet langer goed genoeg om te compenseren. Koolstofreductie is de naam van het spel. Kortom, als je de klimaatdoelstellingen accuraat wilt halen, aan de huidige en toekomstige wetgeving wilt voldoen en tegelijkertijd je merk wilt beschermen, moet je rekening houden met de uitstoot volgens de overeengekomen normen.

Emissies zijn belangrijker in de logistieke sector dan de meeste andere sectoren. In de Verenigde Staten is het transport (inclusief het binnenlandse autogebruik) de grootste boosdoener die 29% van alle emissies genereert¹. In de EU was transport verantwoordelijk voor 25% van alle emissies in 2020 en heeft een leidende rol op zich genomen bij het aanpakken van de CO2-reductie. Dit gebeurt via een voorgestelde verordening, als onderdeel van het initiatief ‘Fit for 55’². Het doel is de netto-uitstoot van broeikasgassen (BKG) tegen 2030 met 55% te verminderen, met het oog op klimaatneutraliteit tegen 2050. Dit is een ambitieus, om niet te zeggen controversieel, plan waarin modale shift of verandering van transportwijze de hoeksteen van de doelstelling vormt.

Volgens het plan zijn grote bedrijven verplicht om emissiegegevens in te dienen als onderdeel van hun ESG-rapportage (environment, social and governance). Dit is momenteel alleen van toepassing op grote ondernemingen. Kleine en middelgrote bedrijven mogen er evenwel niet van uitgaan dat ze hiervan vrijgesteld zullen blijven. Aangezien het concurrentievoordeel essentieel is kan het vermogen om deze gegevens te exploiteren alleen maar bijdragen aan deze ambitie.

Emissieverklaring

De meeste waarnemers weten dat de emissies over het algemeen in twee categorieën zijn onderverdeeld: directe emissies, die je bedrijf zelf produceert, en indirecte emissies, die elders worden geproduceerd. Je bedrijf heeft ze nodig om te kunnen functioneren.

Voor berekenings- en rapportagedoeleinden worden de broeikasgasemissies in drie preciezere categorieën ingedeeld.

Scope 1 – uitstoot geproduceerd door je eigen bedrijf en activa - gebouwen, voertuigen en uitrusting.

Scope 2 – elektriciteit, licht en warmte die niet rechtstreeks door je bedrijf worden geproduceerd, maar wel nodig zijn om efficiënt te functioneren.

Scope 3 – de meest complexe, omdat het alle relevante emissies die in je toeleveringsketen worden geproduceerd samenbrengt, maar waarvoor je organisatie niet direct verantwoordelijk is - aanschaf, gebruik en afvoer van producten of diensten van leveranciers. Zakenreizen en werknemersreizen vallen ook onder deze categorie.

Het meten van de CO2-uitstoot is daarom ingewikkeld, maar de EU is snel op weg naar het harmoniseren van normen, aangestuurd door het GLEC (Global Logistics and Emissions Council) Framework, in 2014 opgestart om richtlijnen voor de industrie te formuleren. De recent aangenomen ISO 14083-norm maakt het nu mogelijk om op consistente wijze de broeikasgasemissies in de mondiale logistiek te berekenen en te rapporteren, met bijzondere verwijzing naar Scope 3-ondersteuning.

Het is duidelijk dat vroege starters van ISO 14083 interessanter zullen zijn dan hun concurrenten. Door de ISO 14083-certificering vroegtijdig te behalen, toon je een aanzienlijke inzet voor duurzaamheid en netto-nul-doelstellingen. De stap naar duurzame productie en opslag is onvermijdelijk voor alle bedrijven, maar de eersten zullen vertrouwen wekken bij hun klanten en aandeelhouders, en tegelijkertijd goodwill op de lange termijn creëren voor de reputatie van hun bedrijf.

Grotere transparantie vermindert de risico's. Om de uitstoot van je toeleveringsketen te rapporteren en verminderen, heb je uiteraard volledige transparantie nodig om gegevens accuraat te kunnen verzamelen. Deze monitoring zal extra voordelen opleveren naast rapportering en het verminderen van de CO2-uitstoot. Het helpt je ook risicogebieden of obstakels bij je leveranciers te identificeren.

Zoals het oude gezegde luidt: wat je niet kunt meten, kun je niet beheren. Een goed inzicht in de emissieprestaties van je bedrijf en toeleveringsketen, ondersteund door bewijsmateriaal, laat zien wat je kunt veranderen - overstappen op een andere transportwijze, processen met een leverancier beoordelen, je terreinen en gebouwen beoordelen, contracten verkennen met nieuwe criteria.

Grijp de langverwachte kans om de uitstoot voor je bedrijf kosteneffectief te beheren nu. Vergeet absoluut niet dat belang van correcte, betrouwbare, leesbare en reproduceerbare etikettering. Een verkeerd gelezen of geadresseerd pakket door onleesbare etikettering kan je zorgvuldig opgestelde CO2-reductieplannen plotseling verstoren door onnodig toegevoegde kilometers aan het debet van je koolstofdioxideboekhouding.

Of ontdek hoe het printen van kwaliteitetiketten het labelsucces in je magazijn en toeleveringsketen kan vergroten.

^{Bronnen - 1. EPA, May 2023; 2.EU Environment Agency, Transport and Mobility, Aug 2023}